Ładowanie...

Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu i zabytki techniki na Podhalu i Liptowie-zapraszamy do lektury czwartego wpisu na blogu EUWT TATRY poświęconemu efektom współpracy polsko-słowackiej!

Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu i zabytki techniki na Podhalu i Liptowie-zapraszamy do lektury czwartego wpisu na blogu EUWT TATRY poświęconemu efektom współpracy polsko-słowackiej!
Zapraszamy do lektury czwartego z wpisów na blogu EUWT TATRY poświęconemu efektom współpracy polsko-słowackiej. A w nim o Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu i zabytkach techniki na Podhalu i Liptowie.

Obok zapachu ciepłego chleba i świeżo skoszonej trawy to właśnie zapach nowej książki jest wymieniany najczęściej jako ten, który kojarzy nam się najmilej. Wiele osób przyznaje się, że pierwsze co robi z nową książką to ją…..wącha. Bo zapach nowej książki jest niepowtarzalny i niesie ze sobą najlepsze emocje, oczekiwanie na coś nowego, niezwykłego. Jednak biorąc taką obietnicę do ręki mało kto zastanawia się jak ona powstała. Teraz, w dobie cyfryzacji, skład i druk są zdecydowanie łatwiejsze, kiedyś była to jednak ciężka praca wielu ludzi.  Teraz, gdy mamy ochotę na jakąś książkę to albo wchodzimy do księgarni i ją kupujemy, albo wypożyczamy z biblioteki. Bez żadnego problemu. Zanim jednak wynaleziony został druk księgi były towarem luksusowym i trudno dostępnym. Co więcej, ręcznie przepisywane teksty miały wiele różnych wersji, choćby z powodu niezamierzonych błędów skrybów. Jeszcze w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku wydrukowanie książki było bardzo mozolną i czasochłonną pracą wielu ludzi. I tu przechodzimy do prawdziwego powodu dla którego zaczęliśmy od książek. W Nowym Targu znajduje się perełka na skalę światową. Austriacka maszyna drukarska, która powstała między 1836 a 1840 rokiem. Jest jedną z  zaledwie TRZECH do tej pory znanych i zachowanych egzemplarzy wyprodukowanych w fabryce Friedrich Helbig i Leo Muller w Wiedniu. Co więcej, ta w Nowym Targu …..działa, mimo wszelkich przeciwności losu i  jej burzliwej historii. Była bowiem kilkukrotnie przenoszona, demontowana – i to bynajmniej nie przez fachowców, i ponownie składana w całość.  Teraz znalazła godny dom – Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu.

 
 

Do obsługi tej maszyny potrzeba było aż trzech osób:  drukarza odpowiedzialnego za całość -  począwszy od wykonania składu ręcznego z  czcionek aż po nadzór i kontrolę nad wykonywanymi odbitkami; pomocnika, którym musiał być bardzo silny mężczyzna, bo to jego mięśnie nadawały właściwy obrót kołu zamachowemu, i wreszcie nakładaczkę, która w  odpowiednim momencie musiała nałożyć arkusz papieru w chwytaki cylindra.  O historii tej niezwykłej maszyny, a także roli drukarni w  której przez lata funkcjonowała dla całego Podhala można dodatkowo poczytać tutaj:

Eryk Mirosław Woźniak: Unikalna maszyna drukująca. Prasa pospieszna Helbig & Müller in Wien

Rola Drukarni Ignacego Borka w Nowym Targu w życiu społeczno-kulturalnym Podhala na początku XX wieku

 
 

Bo drukarnia Ignacego Borka w Nowym Targu drukowała najważniejsze dla życia całego regionu informacje – od tych dużych, jak Gazeta Podhalańska, po drobne ogłoszenia:

 
 

 0036  0030fot. arch. beneficjenta  

 
 

Przywrócenie do życia niezwykłego 170-letniego zabytku, a także utworzenie samego Muzeum Drukarstwa było możliwe dzięki projektom „Łączą nas zabytki techniki” oraz Śladem zabytków techniki z Podhala na Liptów”. Polskie i słowackie samorządy tym razem skupiły się na dziedzictwie, o  którym zdecydowanie mniej się mówi, na zabytkach techniki. I tak, gdy po polskiej stronie granicy utworzone zostało Muzeum Drukarstwa, po stronie słowackiej, w Ludrovej, powstało Muzeum Papieru Czerpanego. W zrekonstruowanym budynku dawnej papierni powstała swoista manufaktura produkcji papieru. Nawiązuje do tradycji zakładów papierniczych na Dolnym Liptowie i można w niej poznać złożony proces powstawania papieru czerpanego, dowiedzieć się skąd wzięła się jego nazwa a nawet, podczas specjalnych warsztatów własnoręcznie go wykonać.

 
 

i_5347348_www.ludrova.sk  fot. arch beneficjenta  źródło: www.ludrova.sk

 
 

Gminy poszły nawet dalej i stworzyły cały szlak kulturowy „Śladem zabytków techniki z Podhala do Liptowa”. A na niej, w Nowym Targu, poza Muzeum Drukarstwa z unikatową maszyną, także odnowiona wieża ciśnień na stacji kolejowej. Dzięki projektowi dostała drugie życie. Nie służy już do zaopatrywania parowozów w wodę, choć nadal można w niej zobaczyć podstawowy element jej wyposażenia, czyli stalowy, nitowany zbiornik na wodę o pojemności 50 metrów sześciennych. Stała się miejscem swoistej podróży w przeszłość, bo urządzona w niej ekspozycja pokazuje historię dawnej linii kolejowej  z Nowego Targu do Suchej Góry – tej samej linii po trasie której dziś prowadzi ścieżka rowerowa Szlaku wokół Tatr. O historii dawnej linii kolejowej można poczytać tutaj: HISTORIA LINII KOLEJOWEJ NOWY TARG – SUCHA GÓRA – KRÓLEWIANY 

 
 

j  fot. arch. beneficjenta

 
 

Po stronie słowackiej, również kolejowy akcent. Zrekonstruowana została trasa wąskotorowej Powaskiej Kolei Leśnej. Kiedyś służyła do transportu drewna i przewozu osób, teraz zabiera turystów na urokliwą wycieczkę przez las. Liczącą 950 m trasę kolejki ze zrekonstruowanym stalowym mostem odtworzono na terenie Muzeum Wsi Liptowskiej w  Przybylinie, w którym znalazły się ocalałe wagony kolejki.

 
 

0034  fot. arch. beneficjenta

 
 

Cały szlak, ciekawostki i historia są opisane w albumie „Śladem zabytków techniki z Podhala na Liptów” – lektura, która pozwoli lepiej zrozumieć i historię i znaczenie postępu techniki dla mieszkańców regionu:

 
 

0001 (1) m

 


logo PL

Blog zrealizowany w  ramach zadania publicznego pt. „Współpraca, która wzmacnia i rozwija kluczem do pozytywnego wizerunku Polski na arenie międzynarodowej” finansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2020 – nowy wymiar”.



Zobacz również
Oferta pracy w EUWT TATRY z o.o.
Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY z o.o. poszukuje kandydata/kandydatki na pracownika do Działu Funduszu Małych Projektów Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 na stanowisko: Specjalista ds. obsługi małych projektów. Miejsce pracy: Słowacja, Kieżmark
Wizyta studyjna pt. "Śladami MikroLiderów Pogranicza"
W dniach 12-14 czerwca 2023 r. Związek Euroregion "Tatry" zorganizował wizytę studyjną pt. "Śladami MikroLiderów Pogranicza".
Prezentacja filmu pt. "Wendelin Haber - ojciec Euroregionu "Tatry" w Instytucie Słowackim w Warszawie
Pokaz filmu odbędzie się w dniu 29 czerwca 2023 r. o godz. 17:30 w Instytucie Słowackim w Warszawie, ul. Krzywe Koło 12/14a.
^
Informacje na temat Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013. Zamknij